De dokter onder vuur
Kijktip (mocht je ‘m nog niet hebben gezien): de documentaire ‘de dokter onder vuur’, een meesterwerkje van Frans Bromet die op maandag 31-10-2016 werd uitgezonden door de KRO-NCRV. In deze, verrassend openhartige, documentaire wordt op treffende wijze getoond hoe artsen omgaan met het vertrouwen dat in hen wordt gesteld door patiënten. Deze documentaire raakte een gevoelige snaar bij mij omdat ik deze documentaire niet anders kon zien dan in het licht van een van de thema’s die mij bezighouden: patiëntveiligheid.
Patiëntveiligheid
Een aspect dat mij opviel was het aspect van de patiëntveiligheid en het belang van het signaleren van veiligheidskwesties door iedereen die betrokken is bij de zorgverlening aan de patiënt. Ik denk dat ik met droge ogen kan beweren dat de patiëntveiligheid centraal staat in het handelen van iedere zorgverlener. Iedereen in het zorgproces voelt de verantwoordelijkheid voor het veilig handelen; van medisch specialist tot leerling verpleegkundige. Uiteraard is dit makkelijker gezegd dan gedaan om maar eens een cliché te gebruiken: wat ik heel herkenbaar vond was het voorbeeld over de operatieassistente die, heel omzichtig en voorzichtig, de opererend chirurg, een professor met veel aanzien, erop attendeerde dat hij iets was vergeten tijdens de operatie. Gelukkig pikte de professor dit professioneel op en herstelde zijn fout. Sterker, hij reflecteerde op zijn handelen en stelde de hiërarchische en gesloten cultuur ter discussie. Een randvoorwaarde om de menselijke factor in het medisch en verpleegkundig handelen patiënt-proof te maken.
Consequentie van keuze
Ik moest hieraan denken nadat we recentelijk op bezoek waren geweest bij een bedrijf dat apparatuur maakt om de medicatie toediening aan patiënten veiliger te maken. De toediening van medicatie is een notoire bron van patiëntveiligheidsfouten. Het bedrijf demonstreerde een verrassend eenvoudige oplossing om door middel van het scannen van de pillen te verifiëren of het juiste medicament, op de juiste wijze, op de juiste tijd wordt uitgeleverd aan de patiënt. De eenvoud lag vooral in het feit dat er op standaard wijze gekoppeld kon worden aan het ziekenhuis-EPD en aan de relatief beperkte logistieke ingrepen. Een van de onderwerpen waar we over spraken was dat gebruikers bij de introductie van dit product veel weerstand ondervinden om het ziekenhuisbreed toe te passen. Dat vond ik gek om te horen, zeker in het licht van de eerder genoemde drive die iedere zorgverlener in zich heeft om de patiënt zo veilig mogelijk te behandelen en te verzorgen. Ik zag een kloof tussen de behoefte van de patiënt en zorgverlener enerzijds en de consequentie van handelen door de ‘powers that be’ anderzijds. Hoe komt het toch dat innovaties die evident bijdragen aan de patiëntveiligheid zo moeizaam hun weg vinden naar de werkvloer? Het lijkt niet aan de zorgverleners te liggen. Is het dan toch zo banaal als ‘er is geen budget voor’ of ‘de prioriteiten liggen ergens anders’? Maar – als je pretendeert om een zo veilig mogelijke organisatie te zijn, is er dan ook niet een consequentie van keuze met betrekking tot de investeringskeuzes die gemaakt worden? Of is dit te kort door de bocht en zie ik iets over het hoofd?
